Van Cordoba naar Antartica

Van het tropische Esteros del Ibera beland ik in het landelijke Mercedes waar men de oude landelijke Argentijnse tradities nog overal in het straatbeeld kan zien. Ik neem de nachtbus en kom aan in Cordoba, een cultuurrijke jeugdige stad gelegen op een afstand van 700 km van Buenos Aires. In het museum van de herinnering (museum de la memoria) wordt het gruwelijke verleden van de dictatuurjaren ('60 en '70) getoond. Volgens mensenrechtenorganisaties verdwenen in deze periode naar schatting een 30000 inwoners van Argentinië die op één of andere manier kritiek hadden op het regime. In de zogenaamde geheime politie-éénheden werden o.a. tal van verschillende foltertechnieken toegepast om aan informatie te komen. Het verhaal doet ook de ronde dat tal van mensen met een steen aan hun been vanuit een vliegtuig gedropt werden in de Rio Plata ten Noorden van Buenos Aires. De straat naar het museum hangt vol met foto's van vermiste personen. Van de duizenden verantwoordelijken zijn er slechts enkele honderden bestraft. Een groot deel van de bevolking vraagt gerechtigheid en pikt het niet dat een groot deel van de leiders uit deze periode hier nog vrij rondloopt. Elke donderdag om 15.30 protesteren de moeders van vermiste kinderen nog voor het presidentiëel paleis met de ëënvoudige vraag: 'Waar zijn onze kinderen?'. Aan het hekwerk van het presidentiële Casa rosa hangt een grote slogan: 'Argentijnen verenig u'. Maar Argentinië geeft op verschillende vlakken de indruk een sterk verdeeld land te zijn. De geschiedenis bevestigt dit alleen maar: de mensen die in het verleden trouw wilden zijn aan de koning van Spanje en de onafhankelijksheidsstrijders, de perronisten tegen de anti-perronisten, de familieleden van de vermiste personen tegen de verantwoordelijken en hun familie, de aanhangers van de huidige president Christina en de tegenstanders die beweren dat Christina door allerlei armoedebestrijdingsprogramma's (gefinancieerd door de belastingen van de middenklasse) de stemmen van de armen probeert te winnen. Elke donderdagavond komt de hogere middenklasse letterlijk met kookpotten en pollepel massaal op straat omdat ze het beleid grondig beu zijn. Ookal zijn ze met velen van een echte revolutie kan men nog niet spreken. Dan is er nog de torenhoge inflatie die afhankelijk van de verschillende bronnen tussen de 10 en 30 procent schommelt wat o.a. maakt dat het een duur land is om te reizen. Een kg tomaten kost hier tussen de 3 en 4 EUR per kg. Dan is er nog de frustratie over het verlies van Argentinië tegen de Britten in de oorlog over de Falklandeilanden. Op officiële borden staat overal te lezen 'de Malvinas son Argentinas (de Falklandeilanden zijn van Argentinië)'. Groeperingen verwijten dat het aan het leger ligt dat ze toen verloren zijn en eisen een fitter leger en een verplichte herinvoering van de legerdienst. Een gevolg van de oorlog is nu dat Britse reizigers een forse taks moeten betalen als ze in Argentinië willen rondreizen. Sommige Britse toeristen liegen hier over hun nationaliteit. Van Cordoba ga ik naar het Zuiden met name naar Mina Clavero een dorpje in een stoffige steenachtige woestijn en bezoek er o.a. het fascinerende Rocksen museum dat opgericht werd door de Fransman Bouchon in de jaren 60. De slogan van het museum luidt 'voor ieder wat wils'. Ik meen dat hij geslaagd is in zijn opzet. In het museum vindt je een mooie collectie stenen, een incamummie, postzegelcollecties, de verschillende strijkijzers van de wereld, opgezette vogels, soorten radio's, tv´s, lampkappen, kruisbeeldjes, kledij, auto-onderdelen, schedels en geraamten van verschillende primaten, verzamelingen kevers en vlinders, enz, .... . Ook interessant is de opgezette koe, de grootste koe van Argentinië die een leeftijd bereikte van 15 jaar en heel haar leven bleef doorgroeien. Over het aantal liters melk dat ze produceerde werd niets gezegd. Bouchon nu 80 jaar werkt dagelijks nog zelf in het museum. In het cafetaria hangt een oorkonde van de president waarbij Bouchon wordt gelauwerd als zeer verdienstelijk immigrant omwille van zijn opmerkelijke culturele bijdrage aan het land. Een beetje voorbij het dorp vind ik in de rotsige woestijn een kraakheldere rivier die gevuld wordt door het water dat neervalt op het hogere plateau. Aangezien het water niet kan doordringen in de bodem kan bij de minste stortbui verderop de rivier in enkele minuten gevaarlijk zwellen. Door de bloedhete temperaturen en het stof dat hier langs al mijn oren uitkomt besluit ik 2 dagen rond de rivier te verblijven. Het water is zo helder dat je onder water gerust een slok water kan nemen. Een beetje verder heeft de plaatselijke secundaire school zwemles. Van de ene rots duiken ze in het water en de sportleerkracht geeft van de zijkant instructies langs welke rots ze er weer moeten uitklimmen. Zo gaan ze gedurende anderhalf uur de rivier af. Van Minera Clavero ga ik naar Capilla del Monte. wereldwijd bekend om zijn befaamde UFO-waarnemingen. Er is zelfs een heus centrum aangewijd met hier als slogan 'de regeringen zijn al lang op de hoogte en jij?'. Genoeg stof dus om de zaak van naderbij te onderzoeken. De waarnemingen gebeuren op de berg 'Cerro Uritorco'. Ik probeer mijn kans te wagen en mijn kamergenoot zegt 'het is de ervaring van uw leven om deze berg te beklimmen. Als je er voor open staat zal je de positieve energie voelen op de berg'. Vroeg in de morgen begin ik er aan en moet ik 10 Eur betalen om deze berg van 2000 meter te bestijgen. Aan de voet van de berg moet ik aan een parkwachter eerst laten zien of ik genoeg boterhammen bij mij heb. Ik eet eerst een banaan en de beklimming verloopt uitzonderlijk vlot en na 2,5 uur sta ik al op de top van de berg. Ik vraag me toch af of de mysterieuze krachten van deze berg er voor iets tussen zitten. IK zie echter geen UFO maar wel een Andescondor. Terug beneden op het vierkantige dorpsplein vraagt een slaperige hippie of ik extra energie wil. Hij wil namelijk een of ander ritueel uitvoeren met magische stenen. Ik zeg: 'Nee niet nodig, ik heb juist de super-energetische Cerro Uritorco bekommen. Hij reageert van:'Amai dat zou ik niet kunnen'. Ik neem van Capilla del Monte de bus terug naar Cordoba om dan de bus te nemen naar Patagonië. Ik heb mijn timing zo gekozen dat ik bij het krieken van de dag vanuit de bus naar de Patagonische steppe kan kijken. Ik ben verwonderd over de wijdse uitzichten en de ééntonige vegetatie. Na enkele nachtelijke identiteitscontroles nader ik Puerto Madrynn om al daar de populatie walvissen de zogenaamde zuidkapers (Ballena franca australis) te aanschouwen. Het is het einde van het walvissenseizoen en ben niet zeker of ik nog op tijd ben. Gelukkig zie ik al van ver enkele fonteinen uit de oceaan opstijgen terwijl ik nog in de bus zit. De beestjes blijken hier overdag op slechts een 100 meter van het strand allerlei toeren uit te halen. Maar liefst 6000 walvissen verzamelen zich elk jaar rond het nabije schiereiland Valdes om er de nieuwe generatie op de wereld te zetten. Ik breng ook nog een bezoekje aan het strand van het schiereiland. Het is namelijk de enige plek ter wereld waar orka's de jongen van zeeolifanten van de vloedlijn plukken om ze daarna in de golven te verorberen. Het is die dag echter te winderig en dan riskeren ze het niet om hun lichaam op het strand te werpen. De dag ervoor had men echter nog orka's waargenomen. Ik trek echter verder naar het stadje Trelew en Gaiman. Deze 2 nederzettingen zijn vooral gekend om de zeer sterke immigratiegolf uit Wales. De Welshe mensen wilden rond het jaar 1800 Engeland ontvluchten om in deze lege steppe door nederzettingen hun cultuur te bewaren. Hele musea zijn hier gewijd aan de Welsche invloed, kenmerkend is o.a. de vlag van deze streek met de Welsche rode draak op een Argentijnse lichtblauwe achtergrond. Ik bezoek er ook Punta Tombo, een reservaat voor de 600.000 Magellaanpinguïns die hier hun jongen groot brengen. De toeristen vinden de beestes zo schattig dat ze bijna met camera en al in het nesthol van zo'n pinguïn kruipen. 100 km verder beland ik in Puerto Julian, dat zich voor de toerist belangrijk genoeg acht met o.a. volgend bezienswaardigheid: een wit kruis dat de plaats weergeeft waar de eerste mis in Argentinië werd gehouden. Ondertussen word ik serieus moedeloos van dit landschap. Dit is hier al meer dan 1000 km van hetzelfde. Een steenharde woestijn met als enige variatie de hoogte van de struiken. Kilometers lang soms slechts 30 cm hoog dan 50 cm en dan bijna een meter. Af en toe groepjes schapen, guanaco's (soort lama) of nandoe's. Als je dan denkt dat er iets wijzigt aan het landschap begint alles weer opnieuw. Ik kom op mijn weg naar Ushuaia in Rio Gallegos terecht waar ik verplicht wordt te overnachten om in de morgen een andere bus te nemen naar Ushuaia. Mijn gids vermeldt 'Rio Gallegos absoluut te vermijden wegens niets te zien'. Ik ontdek er die avond een bus vol met Japanners wat voor mij zowat het hoogtepunt van dit stadje was. Op weg naar Ushuia nog steeds het zelfde landschap. We moeten 4 grensovergangen over. Bij de Chileense grens is er een strenge controle op voedingswaren. Ik vul mijn aangifteformulieren braaf in. Ik neem mijn pot honing uit mijn rugzak en vraag of ik het over de grens mag nemen. 2 ambtenaren omringen mij en zeggen dat ze het product zullen moeten vernietigen. Een andere ambtenaar komt er bij staan en vraagt of ik mijn pot honing op de papieren heb ingevuld. Ik heb dit natuurlijk braaf gedaan want ik weet zo ondertussen hoe hoog de boetes kunnen zijn. Daarna wordt er overlegd. Omdat ik mij zo plichtsbewust heb gedragen, wordt beslist dat de pot honing wordt verzegeld en van onder in de bus wordt gestoken zodat ik er niet van kan smullen tijdens de 2 uur durende tocht door Chili. Daarna rijden we de enige stad binnen op de 600 km tussen Rio Gallegos en Ushuaia. Rio Grande is de naam van dit koude winderige stadje. We worden verwelkomd door een reuzengroot bord 'Rio Grande, stad van uw dromen'. Vlak achter het bord een reuzengrote okergele gevangenis waarvan de omheining volhangt met weggewaaide plastiekzakken en ander afval. Ik begin me serieus af te vragen of deze busrit wel de juiste keuze was om in Ushuia te geraken. Maar dan plots zie ik een boom, dan een bos en al spoedig verschijnt een heus woud. Bovendien begint het landschap serieus te golven en al snel rijden we met onze bus door een heuse bergketen met besneeuwde toppen. Eindelijk in het mooi gelegen Ushuaia,de meest zuidelijke stad ter wereld of ook wel ' het einde van de wereld' genoemd. Ik bezoek er het interessante en kleine Yamane-museum over de oorspronkelijke inheemse bevolking dat hier nog geen honderd jaar geleden volledig naakt rondliep. In het Antarctisch centrum van Ushuaia hangt een papiertje 'pinguïnliefhebbers gezocht voor wetenschappelijk onderzoek'. Ik vraag natuurlijk onmiddellijk wie ik hiervoor moet contacteren. Met het pinguïnonderzoek wil Groot-Brittannië onderzoeken wat de effecten van toerisme zijn op de pinguïnpopulatie. Ik ben nog juist op tijd om met de boot op 6 december te vertrekken voor een 11-daagse wetenschappelijke missie. We moeten zien of menselijke aanwezigheid invloed heeft op de populatie vnl. op de verplaatsingen van de pinguïnkolonies. Naast het tellen en in kaart brengen van de nesten moeten we ook historische gegevens interpreteren. Na een woelige tocht van 2 dagen door de Draakpas ontwaken we 's morgens in een stille zee en is het schip omringd door een volledig wit landschap met gigantische gletsjers die reiken tot aan de zee. Overal drijven ijsbergen van verschillend formaat. Sinds het beschermen van de pinguïns zijn deze massaal terug komen broeden rond en onder de verschillende meteorologische stations in Antartica. Uit oude foto's blijkt dat het vroeger wit zag rond en onder deze meetstations. Nu ziet het echter zwart van de pinguïns en zwart trekt warmte aan, het zogenaamde albedo-effect. We hebben namelijk ontdekt dat er een verband is tussen het tijdstip van bescherming van de pinguïns en het opwarmen van het klimaat. Onze conclusie van ons kort onderzoek is dat het klimaat mogelijk niet opwarmt en de meetresulaten mogelijk te wijten zijn aan de sterke toename van het aantal pinguïns. Een niet onbelangrijke conclusie van ons onderzoeks. meen ik. Een aantal andere landen trachten hier ook allerlei van wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Men kan zich naar mijn gevoel vragen stellen bij de inhoud en nut van het onderzoek dat sommige landen hier voeren. Een Duitse en Zweedse universiteit onderzoeken hier samen met welke snelheid en druk de uitwerpselen van de pinguïns uit het nest vliegen en welke factoren hierbij een rol spelen. Ook Jamaïca blijkt in dit onderzoek betrokken (?). Men vertelt dat landen hier vooral onderzoek doen om later aanspraak te maken op een deel van het grondgebied van Antartica als de taart verdeeld wordt. De Argentijnen brengen zelfs hoogzwangere vrouwen naar Antartica om hier hun kind ter wereld te zetten. De Engelsen hebben dan als enig land een postkantoor op Antartica. Voorlopig blijft Antartica echter niemandsland. En als er volgens mij één land is dat zeker in aanmerking komt om het territorium uit te breiden in Antarica is het België wel. Zo passeerden we met ons schip voorbij Brabant-, Liège- en Anvers-eiland. De mooiste zeeëngte in Antartica is genoemd naar Lemaire, Belgische ontdekkingsreiziger in Congo. Grote delen van Antartica zijn in kaart gebracht door de Belg Gerlache. In het Engelse postkantoor vind ik zelfs een boek met kookrecepten van de eerste pioniers. ' Pinguïnborst met Brusselse spruitjes' is de naam van een recept, verdacht Belgisch. Daarbuiten hebben we ook zo ons eigen experimenten opgestart. Sneeuwmannen maken, sneeuwballen gooien en tussen de ijsbergen door hebben we een heuse barbecue (weliswaar met glühhwein) georganiseerd op het dek van het schip. We zijn ook een dag van het schip de zee ingedoken om te voelen hoe koud het water was. In ruil voor deze daad kregen we een slok vodka van de fles van onze Russische kapitein. Ik heb zelfs er een diploma gekregen en een gratis levenslange lidkaart van de zwemclub van Antartica. Naast de grote aantallen pinguïns hebben we ook verschillende soorten zeezoogdieren waargenomen. Ook redelijk wat walvissen alhoewel nog steeds niet hersteld van de meedogenloze vervolging uit een lang verleden. Groepen dwergvinvissen, gewone vinvissen en veel bultruggen. De laatste dag is het schip omsingeld door maar liefst 15 orka's. De mannetjes zwemmen rond en onder het schip door terwijl de vrouwtjes en hun kalveren op een afstand blijven. Normaal is er altijd wat heisa op de boot als een groep walvissen passeert maar nu werd het magisch stil op het schip bij het zien van dit tafereel. Zelfs de kapitein was ontroerd. 'Dit heb ik nog niet veel gezien in mijn leven ' zei hij. Ondertussen zit ik nu in Chilii maar dat is voor een volgende keer. In ieder geval aan iedereen een gelukkig en gezond 2013. Hasta la vista.